Tlo-M-Belz-1-2

Ludzkie potrzeby

Tematyka tego tekstu Mazura nie powinna być obca tym, którzy czytali moje artykuły w numerach poprzednich. Profesor zwięźle przybliża zagadnienia, jakimi się zajmował. Chciałbym zwrócić uwagę na omówioną pod koniec sprawę człowieka jako systemu autonomicznego. Taki system przetwarza informację i energię. Ilustruje to poniższy schemat.

Uwaga na marginesie: wnikliwy czytelnik mógłby zadać pytanie: „a co z potrzebami duchowymi?“. Jeżeli istnieją, to zawierają się w potrzebach informacyjnych.

Snując wizje przyszłości ludzkości, narodów, planując przyszłość, trzeba brać pod uwagę realne potrzeby ludzi. Podstawowym błędem decydentów jest ignorowanie tych spraw lub wymyślanie potrzeb sztucznych czy nierealnych. Mazur określa to tak:

(…) człowiek – jak każdy system autonomiczny – jest wyposażony w tor przepływu informacji i tor przepływu energii, a ponieważ każdy z tych torów ma wejście i wyjście, […] wynikają stąd cztery rodzaje potrzeb ludzkich:

możność pobierania informacji;

możność wydawania informacji;

możność pobierania energii;

możność wydawania energii.

Nic dziwnego, że już od zamierzchłej przeszłości jako środki ujarzmiania ludzi były stosowane:

ograniczanie wiadomości;

ograniczanie wypowiedzi i decyzji;

ograniczanie konsumpcji;

ograniczanie działalności;

bądź też:

wmuszanie niechcianych wiadomości;

wymuszanie niechcianych wypowiedzi i decyzji;

wmuszanie niechcianej konsumpcji;

wymuszanie niechcianej działalności.

Pierwsze cztery z tych środków ludzie odczuwają jako naruszanie ich wolności, drugie zaś jako naruszanie ich godności.“1

Warto podkreślić, że Mazur w swoich rozważaniach konsekwentnie stosuje sformułowaną przez siebie zasadę „»najpierw zjawiska, potem terminologia«, czyli opieranie terminów na konwencjach terminologicznych, a nie na domniemaniach znaczeń słów”2. Dlatego to istotne, że wyszczególnione zjawiska określił naruszaniem wolności i naruszaniem godnościproszę nie mylić tego z potocznie rozumianą wolnością i godnością. Jakże to różne od podejścia wielu filozofów czy demagogów, którzy analizują słowa wolność czy godność i zapewniają nas, że ludziom właściwa jest naturalna wolność lub też przyrodzona godność. W konsekwencji nie potrafią bądź nie chcą opuścić bańki stereotypów.

To tylko wierzchołek góry problemów, z jakimi musimy się zmierzyć, aby optymalnie zaspokoić nasze potrzeby. Zainteresowanym cybernetycznym ujęciem badania i wpływania na rzeczywistość polecam lekturę publikacji dostępnych w serwisie http://autonom.edu.pl/.

Publikacji profesora Mariana Mazura nie doceniało ówczesne kierownictwo partyjno-państwowe, choć miało je podane jak na tacy. Jak skończyli? Wiemy. Dorobek Polskiej Szkoły Cybernetycznej jest ogólnodostępny. Czy będziemy mądrzejsi od dawnych partyjniaków?

Maciej Bełz
cyber-radio.pl

1 M. Mazur, Społeczne znaczenie cybernetyki, Nowe Drogi, nr 5, 1980, ss. 152-163. Również dostępny w serwisie http://autonom.edu.pl/publikacje.php oraz https://www.nowoczesnamysl.pl/2021/05/10/cybernetyka-i-jej-spoleczne-znaczenie

2 M. Mazur, Cybernetyka i charakter, Podkowa Leśna 1996, s. 30.

Dzięki cybernetyce lepiej rozpoznamy własne potrzeby.


Dziękujemy za zainteresowanie naszym czasopismem. Liczymy na wsparcie informacyjne: Państwa komentarze i polemikę z naszymi tekstami oraz nadsyłanie własnych artykułów. Można również wpierać nas materialnie.

Dane do przelewów:

Instytut Badawczy Pro Vita BonaBGŻ BNP PARIBAS, Warszawa

Nr konta: 79160014621841495000000001 

Dane do przelewów zagranicznych:

PL79160014621841495000000001

SWIFT: PPABPLPK

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *